بررسی کارايی فنی، تخصیصی و اقتصادی گندم‌کاران (مطالعه موردی: ولسوالی دهنه‌غوری)

چکیده

گندم منبع غذایی اصلی بسیاری از کشورهای جهان سوم را تشکیل داده و تاکنون محصول دیگری نتوانسته از اهمیت این محصول در سبد غذایی بکاهد. بنابراین، نقش آن در فرایند توسعه از اهمیت ویژه­یی برخوردار است. هدف کلی این تحقیق بررسی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی گندم­کاران در ولسوالی دهنۀ ‌غوری می­باشد. جامعۀ آماری مورد نظر این مطالعه گندم­کاران ولسوالی دهنۀ غوری ولایت بغلان بوده که اطلاعات این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران به تعداد ۱۰۰ نمونه انتخاب گردیده که به‌منظور تجزیه­وتحلیل کارایی از روش تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که کارایی فنی دهاقین گندم­کار در دهنۀ غوری حد اقل 22.7 و حد اکثر 100 فیصد می­باشد و اوسط کارایی فنی در این ولسوالی 58.3 درصد است. این نتایج بیان می‌کند که با مدیریت بهتر واحدهای تولیدی گندم می­توان با همان مقدار ورودی، مقدار تولید را 41.7 فیصد افزایش داد. کارایی تخصیصی واحدهای تولید گندم در ولسوالی دهنۀ غوری در محدودۀ 2.8 تا 84 فیصد می­باشد که اوسط کارایی تخصصی 45 فیصد است. این نتیجه نشان می­دهد که با تخصیص درست منابع در مزارع می­توان 55 فیصد کارایی مزارع را بهبود بخشید. کارایی اقتصادی مزارع تولید گندم ولسوالی دهنۀ غوری در محدودۀ 2.2 تا 84 فیصد می­باشد که اوسط آن 25 فیصد می‌شود. این نتیجه نشان­دهندۀ این است که با بهبود مدیریت می­توان 75 فیصد کارایی اقتصادی مزارع را بهبود بخشید. به‌طور کل، نتایج تحقیق نشان می­دهد که اکثریت زارعین ناکارآمدند. بنابراین، ابتدا باید مدیریت صحیح و تخصیص بهینۀ منابع برای رسیدن به این هدف مورد توجه قرار گیرد. از سوی دیگر، دولت باید با اتخاذ سیاست­های مناسب به افزایش بهره­وری مزارع گندم که یکی از محصولات استراتیژیک و ضروری است، کمک کند.