بررسی ریشه¬های مفاسد اقتصادی از دیدگاه اسلام

چکیده

با تفکر و تعمق در آموزه‌های دینی و سایر منابع معتبر اسلامی مفاسد اقتصادی مفهوم وسیع و ماهیت خاصی دارد؛ به هرگونه‌ انحراف و کج‌روی از ضوابط شرعی که مُوجب اختلال در نظام اقتصادی گردد، گفته می‌شود. مفاسد اقتصادی یک پدیدۀ قدیمی در محتوا و جدید در روش آن بوده و دارای ریشه‌ها و پیامدهای مختلفی است و در شرایط کنونی به یکی از اصلی‌ترین پدیده در سطح ملی و بین‌المللی تبدیل شده است. با توجه به اصل ضرورت مبارزه با مفاسد اقتصادی، نبود و خلای مباحث نظری و فقدان یک طرح علمی و استراتیژی درست و کارا، می‌توان به ضرورت و اهمیت بحث و تحلیل آیات و روایات پی ‌برد که مُوجب آشنایی و شناخت ابعاد مختلف مفاسد اقتصادی می‌شود. سؤالی‌که مطرح می‌شود این است که ریشه‌ها و علت‌های اصلی مفاسد اقتصادی از دید اسلام چیست؟ اسلام عزیز در خصوص عوامل ایجاد و ریشه‌های مفاسد اقتصادی دیدگاه جامع و کلی و همه‌جانبه دارد و به‌طور قاطع با تمامی مصادیق و نمودهای مختلف مفاسد اقتصادی در جامعۀ اسلامی مبارزه می‌کند و دستورات نظری و عملی اسلام هرکدام به‌نحوی نقش بازدارنده‌گی و کنترول مفاسد اقتصادی را در فرد و اجتماع در کوتاه‌مدت و درازمدت دارند. يافته‌هاي تحقيق نشان ميدهد که در تحقق مفاسد اقتصادی مجموعه‌یی از عوامل و ریشه‌های درونی (اعتقادی، اخلاقی و روانی) و بیرونی (فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) مؤثرند و هریک از عوامل آن نیز با یک‌دیگر دارای ارتباط متقابل می‌باشند. همچان تحقیق حاضر بیانگر آن است که آموزه‌های دینی با شیوه‌های عملی و نظری خاص خود برنامۀ جامع و دقیق را در این باره طراحی کرده است. در این تحقیق سعی شده تا از روش توصیفی- تحلیلی استفاده گردد و گردآوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌یی با مراجعه و مطالعه در متون اصیل و منابع معتبر علمی و دینی می‌باشد.